Naturalne środki ochrony roślin – skuteczne, ekologiczne i ekonomiczne DIY

Każdy ogrodnik wie jaką zmorą potrafią być pasożyty i szkodniki. Ciężko pracujemy na nasze plony, więc nie chcemy się nimi dzielić z mszycami i ślimakami. Jednocześnie też coraz bardziej dążymy ku ekologicznym uprawom, więc unikamy stosowania chemii w ogrodzie. Co zatem zrobić, gdy pojawią się: mszyce, przędziorki, mączniak i szara pleśń, pędraki, ślimaki, krety i inne żyjątka? Zamiast po chemiczne środki, sięgnij po sprawdzone, naturalne środki ochrony roślin – bezpieczne dla dzieci, zwierząt i owadów pożytecznych. W tym wpisie wyjaśniamy co i jak stosować.

Rośliny, które się wspierają – towarzystwo idealne

W ogrodzie zarówno pionowym jak i tradycyjnym warto świadomie zestawiać gatunki. Niektóre zioła i warzywa naturalnie chronią się nawzajem przed szkodnikami:

Bazylia posadzona przy pomidorach odstrasza mszyce, białą muszkę i przędziorki.
Nagietek i aksamitka skutecznie odstraszają nicienie i mszyce – możesz sadzić je jako dolne piętro w grządce.
Koper wspiera marchewkę i sałatę, ale nie lubi bliskości pomidorów.
Czosnek zniechęca do odwiedzin mączlika, wciornastków i ślimaków.

Gnojówki, napary i wyciągi – zielone apteczki dla roślin

Z wielu ziół i chwastów możemy łatwo samodzielnie przygotować środki chroniące i wspierające wzrost naszych roślin.

1. Gnojówka i wywar z pokrzywy

Przygotowanie: 1 kg świeżych lub 200 g suszonych pokrzyw zalej 10 litrami wody i odstaw na minimum 24h. Przed zastosowaniem rozcieńczyć 1:10.
Działanie: anty szkodnikowe i nawożące. Stosuj gdy występują mszyce lub profilaktycznie dla wsparcia roślin od wiosny do jesieni.
Uwaga: nie wolno podlewać fasoli, grochu, czosnku i cebuli!

2. Wywar z czosnku i cebuli

Przygotowanie: 250 g rozdrobnionego czosnku (lub cebuli) zalać 10 litrami wody i odstawić na 3 lub 4 dni, nie rozcieńczać. Można również przygotować wywar gotując te samą ilość przez minimum 20min
Działanie: Świetnie sprawdzi się na: mszyce, połyśnicę marchwiankę, wielkopąkowca porzeczkowego, przędziorki oraz liczne choroby bakteryjne i grzybowe. Można stosować również profilaktycznie.

3. Wyciąg z aksamitki

Przygotowanie: można przygotować wyciąg lub wywar. Wyciąg: kilogram suszonych kwiatów zalej 10 l ciepłej wody i odstaw na 48h. Stosuj nierozcieńczone do oprysku zaatakowanych roślin. Wywar: 500 g suszonych aksamitek gotuj przez 30 min pod przykryciem w 3 litrach wody. W tej formie można stosować profilaktycznie i w ramach zaprawiania bulw, nasion i korzeni.
Działanie: na mszyce lub zapobiegawczo przeciw chorobom zgorzelowym rozsad.

4. Wyciąg z bzu czarnego

Przygotowanie: 1 kg świeżych liści i kwiatów lub 200g suszonych namoczyć 10 l wody przez 24 h i rozcieńczyć 1:10. Stosować do gleby i na rośliny, gdy pojawią się szkodniki. Można również przygotować gnojówkę z bzu, odstawiając wywar na 4 do 5 dni. W tej formie świetnie zadziała wlewany do nor na krety i norniki.
Działanie: Stosować w razie występowania rolnic, bielinka kapustnika, mszyc lub kretów i norników.

5. Napar z chrzanu

Przygotowanie: 300 g chrzanu + 10 l gorącej wody odstawić na 24 h, spryskiwać co 3 dni zapobiegawczo.
Działanie: Na rośliny przeciw monlizie.

Naturalne środki ochrony roślin “z kuchni”

1. Soda oczyszczona

1 łyżeczka na 1 l wody + 2 ml płynu do mycia naczyń – na mszyce, przędziorki, grzyby. Stosować wieczorem co 3–7 dni.

2. Prosty roztwór z octu

1 część 10-20% octu spirytusowego + 3 części wody + kilka kropel ekologicznego płynu do naczyń – testuj na liściu przed wprowadzeniem do ogrodu. Stosuj oprysk bezpośrednio na chwasty, unikając rozproszenia oprysku na inne rośliny. Warto wybrać słoneczny bezwietrzny dzień.

3. Mleko

1:1 z wodą – oprysk na pleśń i mszyce; delikatne i bezpieczne. Stosować profilaktycznie, szczególnie przy uprawach pomidorów w czerwcu i lipcu. Należy pokryć opryskiem obie strony liści. Na oprysk warto wybrać lekko pochmurne lecz bezdeszczowe dni, aby uniknąć poparzeń liści, ale i zmycia oprysku do gruntu.

4. Drożdże w wodzie

100 g świeżych drożdży + 0,5 l mleka (opcjonalnie) + 10 l wody. Stosować profilaktycznie m.in. na zarazę ziemniaczaną i szarą pleśń przy uprawach pomidorów, ogórków czy truskawek. Drożdże mogą nie tylko chronić ale i wspierać wzrost.

Jak stosować?

Ogólne zasady dotycząace stosowania oprysków:

Krok	Działanie
1. Obserwacja	Regularnie sprawdzaj wierzchnią warstwę gleby i spód liści – wczesne wykrycie to klucz.
2. Test	Spryskaj 1 liść – czekaj 24 h na efekt.
3. Oprysk	Wieczorem lub rano, w bezdeszczową i bezwietrzną pogodę.
4. Częstotliwość	Profilaktyka: co 7–10 dni. Interwencja: co 3–5 dni.
5. Przechowywanie	Świeże mikstury – max. 24-48 h w chłodzie; gnojówki → 5 -7 dni fermentacji.

Sprzymierzeńcy w walce ze szkodnikami

Świetnym naturalnym rozwiązaniem może być również zaproszenie do naszego ogrodu zwierząt żywiących się szkodnikami np.:

Kaczki biegusy indyjskie to naturalni pogromcy ślimaków. Co więcej stanowią idealne rozwiązanie dla ogródków edukacyjnych lub społecznych lub prowadzących większe ogrody z przestrzenią do swobodnego wypasu.
Pożyteczne owady (biedronki, złotooki), które możesz przyciągnąć sadząc zioła kwitnące: koper, kolendrę, ogórecznik. Dzięki temu zwiększysz bioróżnorodność w swoim ogrodzie, a ponado pozbędziesz się szkodników.
Roztocza – zarówno w ogrodzie jak i domowych doniczkach, możemy zastosować zawieszki z roztoczami, które są naturalnym przeciwnikiem wciornastków i mączliki.

Alternatywne naturalne rozwiązania

Karton pod warstwę ziemi zatrzymuje wilgoć, ogranicza chwasty, a jednocześnie tworzy środowisko sprzyjające dżdżownicom. Co więcej jest to materiał, który można uzyskać recyklingując przychodzące do nas paczki lub odpady z dostaw w marketach.
Słoma, liście, kora lub wiórki kokosowe – jako ściółka chronią przed przegrzaniem i utratą wilgoci. Ponad to powstrzymują wzrost chwastów, a co więcej stanowią świetny mikroklimat dla przydatnych żyjątek glebowych.
Biopreparaty z np. z bakterią Bacillus thuringiensis lub dżdżownicami – dopuszczone w rolnictwie eko i bezpieczne dla ludzi.