Uprawa całoroczna w szklarni – przewodnik FloraFix przed jesienią i zimą
Komu marzą się własne zbiory wtedy, gdy ogród zapada w sen? Szklarnia to sposób na wydłużenie sezonu, stabilny mikroklimat o każdej porze roku i świeże zbiory zimą. W tym przewodniku zebraliśmy praktyczne wskazówki – od doboru konstrukcji i przeszkleń, przez temperaturę, światło i wentylację, po listę odmian na jesień/zimę. Po drodze nie tylko dzielimy się wiedzą teoretyczną, ale również proponujemy starannie dobrane praktyczne rozwiązania z oferty FloraFix (m.in. szklarnie Botanic, grządki podwyższone i wertykalne).
W tym wpisie opowiadamy:
- Dlaczego warto: korzyści z upraw całorocznych
- Konstrukcja szklarni: materiały, izolacja, osadzenie
- Temperatura: progi dla roślin ciepło- i chłodolubnych
- Światło zimą: ile to „wystarczająco” + kiedy doświetlać
- Wentylacja i wilgotność: zasady 15–20% i kontrola kondensacji
- Sprytne oszczędzanie energii: masa termiczna, kurtyny, uszczelnienia
- Co uprawiać jesienią i zimą: szybki kalendarz
- Start planu całorocznego – 7 kroków
- FAQ
Dlaczego warto: korzyści z upraw całorocznych
- Świeże liście i zioła również od listopada do marca (szpinak, sałaty, rukola, zimowe mieszanki).
- Lepsze wykorzystanie przestrzeni – ławy uprawowe, pionowe półki i wieże pozwalają zebrać więcej z m².
- Stabilniejszy mikroklimat – mniejsze ryzyko utraty plonów z powodu przymrozków i ulew, szybsza regeneracja po stresie.
- Kontrola jakości – mniej patogenów glebowych, możliwość rotacji i bioasekuracji.
Konstrukcja szklarni: materiały, izolacja, osadzenie
W polskich warunkach jesień/zima warto wybrać sztywne konstrukcje ze stali ocynkowanej z wypełnieniem z poliwęglanu komorowego. Ocynk daje odporność na korozje, a stal stywność i trwałość. Natomiast poliwęglan gwarantuje izolacje termiczną oraz dobre rozposzenie promieni słonecznych. Szklarnie sprawdzonych polskich firm jak np. firma Botanic, z którą mamy przyjemność współpracować, łączą ramy ocynkowane stalowe z poliwęglanem o różnych gęstościach, oferując trwałe rozwiązanie na lata. Stanowi to kompromis między izolacją termiczną, odpornością na wiatr/śnieg i przepuszczalnością światła.
Dane techniczne (poliwęglan komorowy)
| Parametr | Wartość |
|---|---|
| Typ przeszkleń | Poliwęglan komorowy (ściany + dach) |
| Orientacyjne U (współczynnik przenikania ciepła) | ok. 3,9 W/m²K (płyty cienkie) → ok. 1,4 W/m²K (płyty grubsze/wielokomorowe) |
| Przepuszczalność światła | typowo 80%± dla cieńszych płyt; układy wielokomorowe i barwione – niższa |
| Grubości popularne | 4–6 mm (standard), 8–12 mm (lepsza izolacja) |
| Odporność mechaniczna | wysoka; możliwość gięcia na zimno; niska masa |
Wskazówki praktyczne
- Jeśli planujesz zimowe uprawy bez intensywnego grzania, rozważ płyty ≥8 mm i ogranicz mostki termiczne (dodając taśmy/uszczelki).
- Zadbaj o solidne zakotwienie – możliwy jest montaż szklarni kotwami bezpośrednio do gruntu, natomiast zalecane jest zakotwienie na fundament obwodowy. W przypadku zmiennego klimatu i dużych porywów wiatru warto zabezpieczyć konstrukcje stabilniejszym montażem na fundamencie.
- Jesienią wymień/uzupełnij uszczelki (taśmy, U-profil) i sprawdź szczelność drzwi/okien.
- Zaplanuj mądrze miejsce dla szklarni w Twoim ogrodzie. Przy ekspozycji południowej łatwiej zimą o światło i pasywne dogrzanie.
Inspiracja: w FloraFix znajdziesz szklarnie: solidne konstrukcje m.in. od firmy Botanic – stalowe ocynkowane z drzwiami i oknami dla lepszej wentylacji. Wybór poliwęglanu 4–8 mm lub mocniejszych formatów w większych modelach. Masz pytania? Skontaktuj się z nami, a pomożemy Ci w doborze odpowiedniej szklarni.
Temperatura: progi dla roślin ciepło- i chłodolubnych
Dla upraw zimowych stawiamy na gatunki chłodolubne (liściowe). Gatunki ciepłolubne (pomidor, papryka, ogórek) zimą wymagają ogrzewania i ścisłej kontroli mikroklimatu.
🔜 Już niebawem na Blogu FloraFix: Ogrzewanie biomasą – zero-waste, eko energia w Twoim ogrodzie.
Dane techniczne – orientacyjne zakresy temperatur
| Roślina / grupa | Dzień | Noc | Uwaga |
|---|---|---|---|
| Sałaty liściowe | 10–18°C | 5–12°C | powyżej ~25°C ryzyko wybijania w pędy; tolerują krótkie spadki blisko 0°C z osłoną |
| Szpinak | 10–18°C | 2–10°C | siewki znoszą przymrozki; optymalny wzrost ok. 15–18°C |
| Rukola, roszponka | 8–18°C | 2–10°C | dobra na jesień/zimę; szybkie cykle |
| Zioła chłodolubne (np. pietruszka naciowa) | 12–20°C | 6–12°C | aromat lepszy przy chłodniejszej uprawie |
| Pomidor/papryka/ogórek | 20–28°C | 15–18°C | gatunki ciepłolubne; zimą tylko w ogrzewanej szklarni |
Dobra praktyka zimowa: w nieogrzewanej szklarni temperatury nocą mogą spadać w okolice 0°C; wtedy stosujemy dodatkowe osłony (agrowłóknina, minitunele) i masę termiczną (beczki z wodą), aby ochronić liście i stożki wzrostu.
Światło zimą: ile to „wystarczająco” + kiedy doświetlać
Zimą w Polsce naturalny DLI (dobowa porcja światła) spada w szklarni do wartości rzędu 1–5 mol/m²/dzień, co bywa kilkukrotnie poniżej potrzeb roślin liściowych. Dla sałat i szpinaku produktywna uprawa zwykle zaczyna się przy ~10–12 mol/m²/dzień (minimum), a optimum dla szybszych cykli to ~15–17 mol/m²/dzień.
Dane techniczne – światło (DLI)
| Parametr | Wartość/zakres |
|---|---|
| Minimalny DLI dla sałat (produkcja użytkowa) | ~10–12 mol/m²/dzień (w praktyce 6,5–12 w zależności od celu jakościowego) |
| Optimum DLI dla liściowych (szybkie cykle) | ~15–17 mol/m²/dzień |
| Zimowy DLI w szklarni (naturalny, bez doświetlania) | ok. 1–5 mol/m²/dzień (zależnie od pogody i szerokości geo.) |
| Wniosek praktyczny | przy niskim DLI rozważ doświetlanie LED ok. 10 h/dzień, aby domknąć „budżet światła” |
Wskazówki praktyczne:
- Dla oszczędności energii łącz dni słoneczne i pochmurne – rośliny tolerują krótkie serie niższego DLI po dniu wyższym.
- Ogranicz zacienienie – warto przed zimą zadbać o: czyste płyty, brak kurzu/algi. Natomiast zimą brak skroplin, szronu i zbyt długo zalegajacych pałaci śniegu.
- Jeśli doświetlasz, mierz PPFD i sumuj DLI, zamiast liczyć tylko godziny świecenia.
Wentylacja i wilgotność: zasady 15–20% i kontrola kondensacji
Efektywna wentylacja to podstawa zimą (kondensacja = choroby) i latem (przegrzewanie). Dobre praktyki mówią, że łączna powierzchnia otworów dachowych oraz bocznych powinna wynosić po ok. 15–20% powierzchni podłogi, a najlepiej – by górne i boczne otwory były zbliżone.
Dane techniczne – wentylacja
| Parametr | Wartość/zasada |
|---|---|
| Suma otworów dachowych | ~15–20% powierzchni podłogi szklarni |
| Suma otworów bocznych | ~15–20% powierzchni podłogi szklarni |
| Orientacja | wiatry dominujące „po grzbiecie” dachu zwiększają wymianę |
| Wysokość szklarni | im wyższa, tym łatwiej wietrzyć (efekt wyporu) |
Wskazówki praktyczne
- Zimą wietrz krótko, ale regularnie, aby zbić wilgotność bez wychładzania konstrukcji.
- Nad ławami unikaj „zimnych zrzutów” – wlot powietrza mieszaj wentylatorami HAF.
- Kontroluj wilgotność powietrza i punkt rosy. Sucha roślina = mniej grzybów.
- Latem wietrz szklarnie – polecamy termiczne siłowniki lufcików, które wyręczą Cię w kontrolowaniu szklarni.
Sprytne oszczędzanie energii: masa termiczna, kurtyny, uszczelnienia
- Masa termiczna: ciemne zbiorniki z wodą (np. 200–300 l) nagrzewają się w dzień i oddają ciepło nocą – w prosty sposób stabilizują mikroklimat.
- Kurtyny termiczne / pęcherzykowa folia: redukują straty ciepła w nocy i wietrzne dni.
- Uszczelnienia i serwis: jesienią umyj płyty, sprawdź uszczelki, domknij nieszczelności.
- Strefowanie upraw: gatunki ciepłolubne bliżej środka, chłodolubne przy ścianach wejścia.
Delikatne inspiracje z oferty FloraFix:
- Zbiorniki na deszczówkę [klik] (masa termiczna + nawadnianie),
- Grządki podwyższone/stalowe [klik] – porządek, szybkie nagrzewanie zagonów,
- Hydroponiczne wieże wertykane [klik]– maksymalizują plon na mkw, dzięki czemu nie potrzebujesz większej szklarni.
Co uprawiać jesienią i zimą: szybki kalendarz
- Wrzesień–październik (siew/sadzenie): sałaty masłowe i rzymskie, mieszanki „cut&come again”, szpinak, roszponka, rukola, jarmuż baby, cebula siedmiolatka, szczypior.
- Listopad–styczeń (zbiór/utrzymanie): szpinak, roszponka, rukola – wolniejszy wzrost, ale stabilne zbiory przy ochronie przed mrozem.
- Luty–marzec (rozruch): rozsady w szklarni (sałaty, kapustne), w dobrze doświetlanej części – pierwsze siewy rzodkiewki.
Podpowiedź: planuj rotację – po zbożach i kapustnych unikaj sałatowatych, dbaj o higienę narzędzi (zima = mniej owadów, ale choroby grzybowe wciąż aktywne przy kondensacji).
Start planu całorocznego – 7 kroków na ten tydzień
- Przegląd szklarni: mycie płyt, kontrola uszczelek, serwis okien.
- Tuning izolacji: dołożenie folii bąbelkowej/kurtyny nocnej.
- Plan świateł: pomiar PPFD i oszacowanie DLI; decyzja o doświetlaniu (jeśli <10 mol/m²/dzień).
- Plan wentylacji: sprawdzenie otworów (docelowo 15–20% podłogi łącznie dach/boki), test HAF.
- Masa termiczna: ustaw zbiorniki z wodą przy ścianie południowej.
- Dobór odmian: lista liściowych + harmonogram siewów co 2–3 tygodnie.
- Notatnik uprawowy: kontroluj i zapisuj temperatury dzień/noc, czas świecenia, wilgotność – łatwiej korygować.
FAQ
Czy w nieogrzewanej szklarni da się zimą coś zebrać?
Tak – głównie liściowe (sałaty, szpinak, roszponka, rukola). Pomagają osłony wewnętrzne i masa termiczna. Gatunki ciepłolubne wymagają ogrzewania.
Co ważniejsze zimą: temperatura czy światło?
Oba parametry są krytyczne, ale często światło jest wąskim gardłem – jeśli DLI spada znacznie poniżej ~10 mol/m²/dzień, rozważ doświetlanie.
Jak ograniczyć pleśń i zacieki?
Wietrzenie impulsowe, ciepła i sucha powierzchnia liści (ruch powietrza), czyste płyty i oczyszczone rynny.
Czy 4–6 mm poliwęglan wystarczy na zimę?
Wystarczy do ochrony przed wiatrem i śniegiem, ale izolacja będzie słabsza niż przy ≥10 mm; jeśli nie grzejesz, docieplij kurtyną/folią bąbelkową.
Podsumowanie
Uprawa całoroczna w szklarni to plan, który składa się z detali: izolacji, światła, wentylacji i wyboru gatunków. Zacznij od przeglądu konstrukcji, dołóż prostą masę termiczną i zaplanuj pierwsze siewy liściowych na wrzesień.
Jeśli szukasz trwałej konstrukcji na lata, zerknij na szklarnie w naszej ofercie (ramy stalowe ocynkowane, poliwęglan komorowy), a do środka dobierz grządki podwyższone lub wieże wertykalne – pomogą maksymalnie wykorzystać metr kwadratowy.
